Próchnica jest powszechną chorobą, z którą zmaga się wiele osób. Czynnikiem jej wystąpienia w większości przypadków są zaniedbania. Przy niewłaściwej higienie jamy ustnej pokarm osiada na szkliwie zębów, dochodzi do namnażania się bakterii, co prowadzi do ubytków. W zaawansowanym stadium choroby zainfekowane zęby niekiedy trzeba usuwać. Ważne zatem jest ich codzienne mycie, używanie szczoteczki, nici dentystycznej, a także irygatora. Liczy się profilaktyka i regularne wizyty w gabinecie dentystycznym od czego w dużym stopniu zależy zdrowie zębów i dziąseł.
Czym jest próchnica?
Próchnica zębów jest przewlekłą chorobą zakaźną. Ma charakter infekcyjny. Szacuje się, że zmaga się z nią aż 90% Polaków. Próchnicę wywołują bakterie z grupy Streptococcus mutans, które odpowiedzialne są za powstawanie płytki nazębnej. Tworzą też kwasy doprowadzające do zmiękczania i demineralizacji szkliwa. Następnie próchnica przenosi się na zębinę i miazgę. Choroba atakuje zęby mleczne, a także zęby stałe.
Różne są przyczyny próchnicy. Najlepszą pożywką dla bakterii wywołujących chorobę jest spożywanie produktów zawierających cukier. Zęby psują się też w wyniku nieprawidłowej higieny jamy ustnej, a także braku fluoru np. w wodzie pitnej, ponieważ pierwiastek ten skutecznie zabezpiecza przed bakteriami. Czynnikami wpływającymi na wystąpienie próchnicy są też uszkodzenia szkliwa, nierówności na powierzchni zębów, a także uwarunkowania genetyczne, które ułatwiają powstanie płytki nazębnej. Ryzyko pojawienia się choroby jest większe u osób posiadających słabą strukturę szkliwa.
Higiena jamy ustnej, czyli jak zapobiegać próchnicy?
Znaczący wpływ na zdrowie zębów ma odpowiednia higiena jamy ustnej. Zaleca się myć zęby co najmniej 2 razy dziennie. Jednak dla lepszej ich ochrony najwłaściwszą metodą jest czyszczenie uzębienia po każdym posiłku. Resztki spożytego pokarmu mogą zalegać między zębami i przyklejać się do ich powierzchni, co powoduje, że bakterie mają dobrą sposobność do tworzenia płytki nazębnej. Istotne zatem jest używanie odpowiedniej szczoteczki oraz stosowanie właściwej techniki mycia. Warto wybierać pasty do zębów zawierające fluor, ponieważ działa on bakteriobójczo i przeciwpróchniczo. Czyszczenie powinno być nastawione również na zapobieganie powstawania kamienia nazębnego.
Jak pielęgnować jamę ustną aby chronić zęby przed próchnicą?
Pielęgnacja jamy ustnej nie może być pobieżna. Każdorazowe mycie uzębienia powinno trwać co najmniej przez 2 minuty. Należy skupić się na każdym zębie, jego powierzchni i przestrzeniach międzyzębowych. Warto używać pasty o właściwościach remineralizujących, która oprócz wspomnianego już fluoru zawiera też hydroksyapatyty. Wiele osób do mycia wykorzystuje szczoteczki manualne z odpowiednim ustawieniem włosia. Jednak nie są one tak skuteczne jak modele soniczne. Po włączeniu takiego urządzenia tworzy się fala dźwiękowa, a włókna na główce szczoteczki zaczynają dynamicznie drgać w sposób pulsacyjny.
To powoduje, że mieszanina pasty, wody, a także śliny tworzy chmurę mikrobąbelków. Z dużą swobodą wnikają one w przestrzenie międzyzębowe, a także docierają do kieszonek dziąsłowych. Dzięki temu precyzyjniej czyszczą te obszary z bakterii. Wymiatający ruch umożliwia włóknom dokładniejsze czyszczenie zębów. Szczoteczki soniczne wykazują również skuteczność w usuwaniu kamienia nazębnego. Są komfortowe w użyciu i nie wywołują podrażnień, dlatego zaleca się je do stosowania osobom cierpiącym na choroby dziąseł oraz przyzębia. Po spożyciu posiłku, który barwi zęby pozwalają też na skuteczne usunięcie przebarwień powstałych na powierzchni szkliwa.
Do precyzyjniejszego czyszczenia przestrzeni występujących między zębami warto stosować nici dentystyczne, ponieważ szczoteczki nie są wstanie dotrzeć w każde trudno dostępne miejsce. Czas poświęcony na taką pielęgnację, zaprocentuje zdrowszymi zębami i pięknym uśmiechem. Również niezbędne jest używanie irygatora, dlatego że działanie wody pod ciśnieniem dokładnie wymiecie ze szczelin resztki pokarmu. Urządzenie jest łatwe w obsłudze, a czyszczenie nim zębów nie zajmuje dużo czasu.
Na pozbycie się drobnoustrojów i odświeżenie oddechu warto używać płynów do płukania jamy ustnej. Takie regularne płukanki pozwalają również zapobiegać osadzaniu się kamienia nazębnego.
Etapy i objawy próchnicy zębów – jak wykryć problem?
– Próchnica początkowa – mimo mikroubytków, nie jest widoczna. O problemie może świadczyć nadwrażliwość po spożyciu gorących i zimnych pokarmów.
– Próchnica powierzchowna – na szkliwie pojawiają się plamki próchnicowe. Najpierw są białe, a później ciemnieją.
– Próchnica głęboka – ubytki są większe, a oprócz nadwrażliwości na różną temperaturę pokarmów mogą wystąpić bóle zębów.
– Próchnica miazgi – pojawia się stan zapalny miazgi, a ból jest intensywniejszy.
– Ropień okołowierzchołkowy – na skutek infekcji w miazdze powstaje ropień, a ból jest silny. W tym przypadku stosuje się leczenie kanałowe lub ekstrakcję zęba.
Leczenie próchnicy zębów
O właściwej metodzie leczenia zębów decyduje dentysta. W początkowej fazie próchnicy stosuje się remineralizację, czyli oczyszczenie szkliwa z plamek i pokrycie tego miejsca żelem lub lakierem. Przy większych zmianach specjalista wykonuje borowanie, czyli oczyszczenie chorych tkanek zęba i uzupełnienie ubytku wypełnieniem. Natomiast na duże ubytki nakłada się koronę. Gdy próchnica dotrze do miazgi zęba, wtedy wykonuje się leczenie kanałowe polegające na wypełnieniu kanału materiałem dentystycznym, po wcześniejszym jego oczyszczeniu. Jeśli ząb nie nadaje się do leczenia, wtedy konieczne jest jego usunięcie.
